Krzyżowa

Barokowy pałac powstał w miejscu wcześniejszego dworu z XVI wieku, w latach 1712-26. Przebudowany w latach 1868-69. W 1870 roku za zasługi w wojnie prusko-francuskiej otrzymał go bohater tej wojny, feldmarszałek Helmuth von Moltke i przechodził on po kolei na następnych członków rodu. Ostatnim właścicielem pałacu był James von Moltke, syn angielki był zagorzałym antynazistą. Był jednym z założycieli "Kręgu z Krzyżowej" - tajnego klubu politycznego, w którym opracowywano założenia programowe dla powojennych Niemiec. Wielu uczestników spotkań pełniło funkcje w powojennym rządzie RFN. Po zamachu na Hitlera organizacja została rozwiązana a jej członków aresztowano, a min. Jamesa von Moltke po pokazowym procesie stracono. Po II wojnie w pałacu umieszczono PGR, który doprowadził go do ruiny. W 1989 roku w Krzyżowej odbyła się msza pojednania z udziałem kanclerza Niemiec Helmuta Kohla oraz premiera Tadeusza Mazowieckiego. Po tym wydarzeniu powstała Fundacja Krzyżowa i podjęto decyzję o odbudowie zespołu pałacowego z przeznaczeniem na Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży. W 1998 roku z udziałem premiera Jerzego Buzka i kanclerza Helmuta Kohla uroczyście otwarto obiekt. We wnętrzach zachowały się elementy wystroju, a także freski o charakterze militarnym. Armaty stojące kiedyś przed wejściem znajdują się obecnie w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie (!). Pałac z zewnątrz można zwiedzać bez przeszkód. Za parkiem znajduje się "domek na wzgórzu" - miejsce spotkań Kręgu z Krzyżowej. Całość zadbana i dobrze oznakowana.