Będzin
Będzin uzyskał prawa miejskie już w XIV wieku. Nadał je Kazimierz Wielki, który wzniósł wcześniej w tym miejscu zamek. Gwałtowny rozwój miasta nastąpił w XVI wieku, kiedy nadano mu liczne przywileje. Miasto przeżywa swój upadek podczas potopu szwedzkiego. W XVIII wieku dzięki odkryciu złóż węgla rozpoczyna się kolejny rozdział w jego dziejach. Gwałtowny rozwój przerywa dopiero II wojna światowa, która przyniosła zagładę miejscowej ludności żydowskiej, stanowiącej większość mieszkańców miasta. Odbudowane po 1945 roku jest znaczącym ośrodkiem w Zagłębiu Dąbrowskim. Najcenniejszym zabytkiem jest odbudowany zamek na wzgórzu i pałac Mieroszewskich. Oprócz tego zachował się dawny układ urbanistyczny z fragmentami murów miejskich
Kościół p.w. Świętej Trójcy wzmiankowany w XIII wieku. Murowaną świątynię wzniesiono w 1363 roku. W 1560 roku został zdobyty przez Arian i zamieniony na zbór. W 1564 roku wrócił do katolików, a jego odbudowę ukończono w 1601 roku. Zniszczony podczas potopu szwedzkiego i odbudowany w stylu barokowym w 1660 roku. Przebudowywany w XVIII i XIX wieku.
Barokowo - klasycystyczny pałac Mieroszewskich wzniesiony w 1702 roku. Był wielokrotnie rozbudowywany i przebudowywany. Obecnie mieści się w nim Muzeum Zagłębia.
W miejscu dzisiejszego zamku już w IX wieku istniał gród Wiślan. W XIII wieku w jego miejscu został wzniesiony istniejący do dzisiaj stołp, wokół którego w XIV wieku Kazimierz Wielki ufundował zamek. Spłonął w 1616 roku i odbudowany ponownie został zniszczony w latach 1655-1656. Odbudowany po 1660 roku zaczął w XVIII wieku popadać w ruinę. Odbudowany w XIX wieku według projektu Franciszka Marii Lanciego od 1849 roku ponownie zaczął niszczeć. W 1929 roku przystąpiono do odbudowy i rekonstrukcji według projektu Adolfa Szyszko - Bohusza, ale prace ukończono dopiero w latach 1952-1956. Obecnie mieści się w nim Muzeum Zagłębia.
Pierwsza w Polsce i piąta na świecie cementowania powstała w 1857 roku. W 1925 roku przejął zakład belgijski koncern Solvay, który rozbudowywał obiekty do 1939 roku. Ostatecznie zamknięto je w 1979 roku po szkodach jakie spowodowała eksploatacja węgla w tym miejscu. Dzisiaj cementownia jest ogromną i malowniczą ruiną.
Zachował się fragment murów obronnych miasta z dwiema basztami łupinowymi wzniesiony w XIV wieku. W 1655 roku fortyfikacje zostały zniszczone przez Szwedów i stopniowo rozebrane w XIX wieku.
Położony na stromym zboczu Góry Zamkowej cmentarz został założony w 1831 roku. Zdewastowany podczas II wojny światowej.
Dom modlitwy powstał podczas I wojny światowej w kamienicy żydowskiego kupca Chila Wienera. Polichromie zdobiące pomieszczenie wykonano w 1920 roku. Po 1945 roku wykorzystywany jako skład węgla i od 2004 roku przywracany do dawnej świetności. Obecnie filia Muzeum Zagłębia w Będzinie.
Dom modlitwy powstał w latach dwudziestych lub trzydziestych XX wieku. Podczas II wojny światowej wykorzystywany jako magazyn i później jako mieszkanie prywatne. Od 2007 roku przywrócony do pierwotnej formy, znajduje się pod opieką fundacji Brama Cukermana.
Barokowo - klasycystyczny pałac Mieroszewskich wzniesiony w 1702 roku. Był wielokrotnie rozbudowywany i przebudowywany. Obecnie mieści się w nim Muzeum Zagłębia.
Pierwsza w Polsce i piąta na świecie cementowania powstała w 1857 roku. W 1925 roku przejął zakład belgijski koncern Solvay, który rozbudowywał obiekty do 1939 roku. Ostatecznie zamknięto je w 1979 roku po szkodach jakie spowodowała eksploatacja węgla w tym miejscu. Dzisiaj cementownia jest ogromną i malowniczą ruiną.
Położony na stromym zboczu Góry Zamkowej cmentarz został założony w 1831 roku. Zdewastowany podczas II wojny światowej.
Dom modlitwy powstał w latach dwudziestych lub trzydziestych XX wieku. Podczas II wojny światowej wykorzystywany jako magazyn i później jako mieszkanie prywatne. Od 2007 roku przywrócony do pierwotnej formy, znajduje się pod opieką fundacji Brama Cukermana.
