Henryków

Klasztor cystersów został ufundowany już w 1222 roku przez księcia Henryka Pobożnego. W 1234 roku rozpoczęto budowę kościoła. W 1241 roku został zniszczony przez najazd mongolski. W latach 1268-73 powstała Księga Henrykowska, w której zapisano pierwsze zdanie w języku polskim. Wielokrotnie później niszczono klasztor, a ostateczną odbudowę rozpoczęto w roku 1481. Podczas wojny trzydziestoletniej klasztor zostaje zrujnowany kolejny raz. Opat Melchior w latach 1656-80 odbudowuje założenie, przekształcając je w jedno z najokazalszych i najpiękniejszych budynków barokowych na Śląsku, a sam klasztor staje się miejscową potęgą gospodarczą. Stan ten trwał do 1810 roku, kiedy majątek uległ kasacie. W 1863 roku książe von Sachsen-Weimar przekształca go na swoją rezydencję. Po II wojnie światowej kościół przywrócono cystersom przybyłym ze Szczyrzyca, a w budynkach klasztornych umieszczono PGR, a następnie Szkołę Rolniczą. W refektarzu eksponowano kopię Księgi Henrykowskiej. W 1991 roku Archidiecezja Wrocławska uruchomiła w odzyskanych budynkach seminarium duchowne i Caritas. Wtedy rozpoczęto remont podupadłego klasztoru wraz z otoczeniem. Kompleks składa się z wielu budowli, z których najcenniejszy jest gotycki kościół, przebudowany w 1608 roku i w latach 1687-92, 1713. Wewnątrz cenne wyposażenie (20 ołtarzy!) z czego 10 prac M. Wilmanna i przepiękne stalle. Poza tym świątynia jest mauzoleum Piastów Śląskich. Obok, dobudowany budynek klasztorny wraz z pałacem opata z lat 1681-1702, który także zachował wiele reprezentacyjnych pomieszczeń i dzieł sztuki. Przed kościołem stoi okazała kolumna św. Trójcy z 1696 roku, otoczona budynkami gospodarczymi. Na teren klasztoru wjeżdża się przez bramę zwieńczoną cebulastym hełmem, zachował się także fragment muru obronnego z basztą z XV wieku. Kościół św. Andrzeja z 1316 roku, który częściowo rozebrano i przekształcono w kaplicę cmentarną. W ogrodzie opackim pawilon z 1727 roku zwieńczony cebulastym hełmem, analogicznie do bramy wjazdowej. Kolejnym budynkiem jest zabytkowa oranżeria o bogato dekorowanej elewacji. W ogrodzie znajdują się ponadto cztery fontanny przypisywane znanemu śląskiemu rzeźbiarzowi J.L. Weberowi. W całym Henrykowie ocalało wiele gospodarczych budynków należących kiedyś do cystersów. Na teren klasztoru można dostać się bez przeszkód, jednak zwiedzania wewnątrz jest ograniczone, ale możliwe. Jeżeli zbierze się większa grupa, wtedy jeden z miejscowych słuchaczy seminarium oprowadza turystów po reprezentacyjnych wnętrzach i kościele. W ogrodzie istnieje minizoo, a w pawilonie opackim kawiarenka. Cały kompleks jest pięknie utrzymany i zadbany. Jedna z większych atrakcji turystycznych w regionie.