Opole
Historyczna stolica Górnego Śląska dzisiaj pozostaje w pół drogi między Wrocławiem i Katowicami. W rynku przytłaczający ratusz z lat 1934-1936 w miejscu wcześniejszego z XIV wieku. Był gruntownie przebudowywany w latach 1589-1601 i w 1819-1820 i po raz ostatni z zatraceniem wszelkich cech stylowych. W rynku i na terenie całego starego miasta zachował się wiele zabytkowych kamienic wznoszonych od XV wieku i wielokrotnie przebudowywanych w wiekach późniejszych. Odbudowane po zniszczeniach z 1945 roku z częściowo dowolną rekonstrukcją fasad stanowią dzisiaj jeden z cenniejszych kompleksów miejskich na terenie Śląska.
Katedra p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego wzmiankowana była w 1223 roku, a w pod koniec XIII wieku wzniesiono murowaną świątynię. Została zniszczona w wyniku pożaru na początku XV wieku i odbudowana w latach 1444-1470. Na przełomie XV i XVI wieku rozbudowywana o kaplice i przybudówki a w XVII wieku kościół po raz kolejny zniszczył pożar. Został odbudowany i w XIX wieku przebudowany w stylu neogotyckim. W latach 1963-1966 był odnawiany i usunięto część naleciałości przywracając pierwotną, gotycką formę obiektu. We wnętrzu bogate wyposażenie, pochodzące częściowo z innych świątyń na Opolszczyźnie.
Pofranciszkański zespół klasztorny wzmiankowany w 1248 roku i spalony w 1307 roku. W 1309 roku rozpoczęto odbudowę od wzniesienia kaplicy św. Anny, a w 1359 roku ukończono budowę całej świątyni. Od 1313 roku stał się nekropolią Piastów Opolskich. W końcu XV wieku wzniesiono wieżę, a w XVI wieku kolejne kaplice. Budynek klasztorny z XIV wieku, był przebudowywany w XVI wieku. Spalony i odbudowany w XVII wieku, kiedy wzniesiono kaplicę Najświętszego Sakramentu. W 1726 roku zespół klasztorny z kościołem był ponownie odbudowywany po pożarze. Po sekularyzacji w 1810 roku kościół przekazano ewangelikom, a klasztor przeznaczono na magazyn i lazaret. W latach 1828-1831 przebudowano wnętrze kościoła dodając empory, a w 1899 roku nadbudowano wieżę. Klasztor od 1839 roku służył jako szkoła, a w 1907 został przebudowany na muzeum miejskie. W latach 1950-1959 zlikwidowano empory w kościele, a kaplicę św. Anny przekształcono na mauzoleum Piastów Śląskich.
Podominikański zespół klasztorny z kościołem MB Bolesnej nazywanym "kościołem na górce" powstał w 1254 roku i był początkowo kościołem parafialnym, a po przeniesieniu parafii do katedry został przekazany w 1304 roku Dominikanom. Nowa świątynia p.w. św. Wojciecha i NMP była konsekrowana w 1361 roku. Przebudowywany od 1399 roku i ponownie konsekrowany w 1430 roku. W 1530 roku został opuszczony przez zakonników i stopniowo popadał w ruinę. Odbudowany w latach 1701-1708 po licznych pożarach i zniszczeniach. Ponownie zniszczony w okresie wojen napoleońskich został zabezpieczony w 1823 roku i pod koniec XIX wieku przebudowany w stylu neorenesansowym. Dawny budynek klasztorny z XVIIi wieku został gruntownie przebudowany w 1847 roku. Zachował się jedynie fragment skrzydła wschodniego z zakrystią oraz oratorium zakonne z refektarzem. Do budynku przylega kaplica św. Wojciecha z 1663 roku w miejscu wcześniejszej i wielokrotnie przebudowywana.
Zespół szpitalny św. Aleksego ufundowany w 1421 roku i spalony w 1615 roku. Odbudowywany od 1650 roku i ponownie wielokrotnie niszczony. Obecny budynek szpitala powstał w latach 1865-1866 i był powiększany na początku XIX wieku. Gotycki kościół p.w. św. Aleksego był częściowo przekształcony w 1691 roku. Zachowało się barokowe wyposażenie z XVIII wieku.
Zamek piastowski na Ostrówku wzniesiony w 1228 roku w miejscu osady obronnej z X wieku. Budowę kontynuowano w latach 1273-1289 i w kolejnych wiekach aż do 1740 roku. W latach 1838-1855 zlikwidowano fortyfikacje i przeznaczono budynek na biura. W latach 1928-1931 został rozebrany, a w jego miejscu powstał modernistyczny budynek biurowy. Do dzisiaj zachowała się jedynie cylindryczna wieża z XIII wieku.
Zamek na Górce był wzmiankowany w 1387 roku jako "Nowy zamek". W 1615 roku spłonął i nie był odbudowywany,. Na jego terenie powstały domy mieszkalne i kościół Jezuitów. W 1884 roku ocalała wieża zamkowa została odbudowana i włączona do budowanego kompleksu gimnazjum.
Zespół klasztorny Jezuitów z kolegium wzniesionym w latach 1667-1670. Istniał w tym miejscu również kościół z 1678 roku, który został rozebrany w 1828 roku. Kolegium było zniszczone pożarami w XVIII wieku i opuszczone przez zakonników po sekularyzacji. Zamienione na mieszkania, biura a od 1837 roku na szpital. W 1932 roku odnowione z przeznaczeniem na muzeum i bibliotekę. Obecnie mieści się w nim Muzeum Śląska Opolskiego.
Zachowały się niewielkie fragmenty murów obronnych z XIII-XVI wieku z basztą łupinową modernizowaną w 1578 roku i basztą Wilczą.
Kościół p.w. św. Piotra i Pawła powstał w latach 1923-1924 według projektu Artura Recka.
Gmach poczty powstał w latach 1852-1854 i był rozbudowywany w latach 1889-1891. Powiększony w latach 1928-1931 w stylu modernistytcznym.
Secesyjna fontanna Ceres autorstwa Edwarda Gomansky'ego powstała w 1907 roku dla upamiętnienia 100-lecia reformy agrarnej w Prusach.
Muzeum Wsi Opolskiej powołano do życia w 1960 lecz otwarcie ekspozycji w terenie nastąpiło w 1970 roku. Na jej terenie znajduje się 9 zagród i szereg wolnostojących zabytków co daje razem 24 obiekty udostępnione do zwiedzania.
Pofranciszkański zespół klasztorny wzmiankowany w 1248 roku i spalony w 1307 roku. W 1309 roku rozpoczęto odbudowę od wzniesienia kaplicy św. Anny, a w 1359 roku ukończono budowę całej świątyni. Od 1313 roku stał się nekropolią Piastów Opolskich. W końcu XV wieku wzniesiono wieżę, a w XVI wieku kolejne kaplice. Budynek klasztorny z XIV wieku, był przebudowywany w XVI wieku. Spalony i odbudowany w XVII wieku, kiedy wzniesiono kaplicę Najświętszego Sakramentu. W 1726 roku zespół klasztorny z kościołem był ponownie odbudowywany po pożarze. Po sekularyzacji w 1810 roku kościół przekazano ewangelikom, a klasztor przeznaczono na magazyn i lazaret. W latach 1828-1831 przebudowano wnętrze kościoła dodając empory, a w 1899 roku nadbudowano wieżę. Klasztor od 1839 roku służył jako szkoła, a w 1907 został przebudowany na muzeum miejskie. W latach 1950-1959 zlikwidowano empory w kościele, a kaplicę św. Anny przekształcono na mauzoleum Piastów Śląskich.
Podominikański zespół klasztorny z kościołem MB Bolesnej nazywanym "kościołem na górce" powstał w 1254 roku i był początkowo kościołem parafialnym, a po przeniesieniu parafii do katedry został przekazany w 1304 roku Dominikanom. Nowa świątynia p.w. św. Wojciecha i NMP była konsekrowana w 1361 roku. Przebudowywany od 1399 roku i ponownie konsekrowany w 1430 roku. W 1530 roku został opuszczony przez zakonników i stopniowo popadał w ruinę. Odbudowany w latach 1701-1708 po licznych pożarach i zniszczeniach. Ponownie zniszczony w okresie wojen napoleońskich został zabezpieczony w 1823 roku i pod koniec XIX wieku przebudowany w stylu neorenesansowym. Dawny budynek klasztorny z XVIIi wieku został gruntownie przebudowany w 1847 roku. Zachował się jedynie fragment skrzydła wschodniego z zakrystią oraz oratorium zakonne z refektarzem. Do budynku przylega kaplica św. Wojciecha z 1663 roku w miejscu wcześniejszej i wielokrotnie przebudowywana.
Zespół szpitalny św. Aleksego ufundowany w 1421 roku i spalony w 1615 roku. Odbudowywany od 1650 roku i ponownie wielokrotnie niszczony. Obecny budynek szpitala powstał w latach 1865-1866 i był powiększany na początku XIX wieku. Gotycki kościół p.w. św. Aleksego był częściowo przekształcony w 1691 roku. Zachowało się barokowe wyposażenie z XVIII wieku.
Zamek piastowski na Ostrówku wzniesiony w 1228 roku w miejscu osady obronnej z X wieku. Budowę kontynuowano w latach 1273-1289 i w kolejnych wiekach aż do 1740 roku. W latach 1838-1855 zlikwidowano fortyfikacje i przeznaczono budynek na biura. W latach 1928-1931 został rozebrany, a w jego miejscu powstał modernistyczny budynek biurowy. Do dzisiaj zachowała się jedynie cylindryczna wieża z XIII wieku.
Zamek na Górce był wzmiankowany w 1387 roku jako "Nowy zamek". W 1615 roku spłonął i nie był odbudowywany,. Na jego terenie powstały domy mieszkalne i kościół Jezuitów. W 1884 roku ocalała wieża zamkowa została odbudowana i włączona do budowanego kompleksu gimnazjum.
Zespół klasztorny Jezuitów z kolegium wzniesionym w latach 1667-1670. Istniał w tym miejscu również kościół z 1678 roku, który został rozebrany w 1828 roku. Kolegium było zniszczone pożarami w XVIII wieku i opuszczone przez zakonników po sekularyzacji. Zamienione na mieszkania, biura a od 1837 roku na szpital. W 1932 roku odnowione z przeznaczeniem na muzeum i bibliotekę. Obecnie mieści się w nim Muzeum Śląska Opolskiego.
Zachowały się niewielkie fragmenty murów obronnych z XIII-XVI wieku z basztą łupinową modernizowaną w 1578 roku i basztą Wilczą.
Kościół p.w. św. Piotra i Pawła powstał w latach 1923-1924 według projektu Artura Recka.
Gmach poczty powstał w latach 1852-1854 i był rozbudowywany w latach 1889-1891. Powiększony w latach 1928-1931 w stylu modernistytcznym.
Secesyjna fontanna Ceres autorstwa Edwarda Gomansky'ego powstała w 1907 roku dla upamiętnienia 100-lecia reformy agrarnej w Prusach.
Muzeum Wsi Opolskiej powołano do życia w 1960 lecz otwarcie ekspozycji w terenie nastąpiło w 1970 roku. Na jej terenie znajduje się 9 zagród i szereg wolnostojących zabytków co daje razem 24 obiekty udostępnione do zwiedzania.
