Żory

Miasto otrzymało prawa miejskie już w 1272 roku i było znaczącym ośrodkiem miejskim w średniowieczu. Wielokrotnie niszczone przez klęski żywiołowe, przez co do naszych czasów przetrwało niewiele zabytków. Domy mieszkalne pochodzą z XVI i XVII wieku, wielokrotnie przebudowywane.

Kościół ewangelicki powstał w 1854 roku w miejscu dawnego domu Bractwa Kurkowego. W 1876 roku ukończono wieżę. W latach 1929-1931 wybudowano w miejscu poprzedniej świątyni nowy kościół.

Kościół parafialny p.w. śś. Filipa i Jakuba powstał w XIV wieku i był przebudowywany w XV wieku. W 1583 i 1658 roku zniszczony pożarami i odbudowany w latach 1662-1668. W 1690 roku powiększony o kaplicę. W 1859 roku przebudowany w stylu neogotyckim. Zniszczony w 1945 roku i odbudowany w stylu gotyckim. W 1947 roku powstała kaplica od północy. Wewnątrz współczesne wyposażenie.

Budowę murów miejskich rozpoczęto pod koniec XIV lub na początku XV wieku. Otoczone murami miasto miało dwie bramy: Górną i Dolną. W XVI wieku były odnawiane i rozebrane w 1820 roku. Do dzisiaj przetrwały niewielkie fragmenty na obwodzie średniowiecznego miasta.

Pałac w Baranowicach powstał w XVII wieku i był przebudowywany w latach 1846-1847. Po 1945 roku w jego murach powstała szkoła, a w 1994 roku obiekt sprzedano prywatnym inwestorom. Przez lata stopniowo popadał w coraz większą ruinę. W 2008 roku zabytek odkupił Urząd Miasta Żory, który planuje jego odbudowę