Katowice
Katowice są stosunkowo młodym miastem, którego budowle powstały głównie w XIX i XX wieku. W większości są to eklektyczne kamienice oraz osiedla robotnicze. Po 1922 roku w mieście powstał szereg modernistycznych budynków, które stanowią jeden z najciekawszych tego typu kompleksów w kraju. Również po 1945 roku wybudowano wiele charakterystycznych obiektów stanowiących oblicze miasta i całego Śląska.
Archikatedra Chrystusa Króla jest największą tego typu budowlą w Polsce. Do budowy przystąpiono w 1927 roku, a w 1932 roku wmurowano kamień węgielny. Budowę przerwała II wojna światowa. Po 1945 roku kontynuowano prace, jednak zmieniono przedwojenny projekt obniżając wysokość kopuły. Świątynia została ostatecznie konsekrowana w 1955 roku.
Osiedle - ogród Giszowiec zaprojektowane przez Emila i Georga Zillmanów dla koncernu "Giesches Erben". Budowę rozpoczęto w 1910 roku. Składało się ono z dwurodzinnych, trzyrodzinnych i czterorodzinnych domków skupionych wokół centralnego placu z głównymi punktami usługowymi. W latach 60-tych zostało częściowo zniszczone przez budowę bloków z wielkiej płyty, co zostało przedstawione przez Kazimierza Kutza w filmie "Paciorki jednego różańca". Zachowana część jest dzisiaj wpisana do rejestru zabytków ze względu na swój unikatowy charakter.
Dawna kopalnia Katowice została uruchomiona w 1823 roku pod nazwą Ferdinand. Działała nieprzerwanie do 1999 roku. W 2015 roku na jej terenie ma być otwarta nowa siedziba Muzeum Śląskiego. Zachowało się wiele zabytkowych budynków z XIX i XX wieku, które zostaną adaptowane na potrzeby muzealne.
Osiedle - ogród Giszowiec zaprojektowane przez Emila i Georga Zillmanów dla koncernu "Giesches Erben". Budowę rozpoczęto w 1910 roku. Składało się ono z dwurodzinnych, trzyrodzinnych i czterorodzinnych domków skupionych wokół centralnego placu z głównymi punktami usługowymi. W latach 60-tych zostało częściowo zniszczone przez budowę bloków z wielkiej płyty, co zostało przedstawione przez Kazimierza Kutza w filmie "Paciorki jednego różańca". Zachowana część jest dzisiaj wpisana do rejestru zabytków ze względu na swój unikatowy charakter.
Dawna kopalnia Katowice została uruchomiona w 1823 roku pod nazwą Ferdinand. Działała nieprzerwanie do 1999 roku. W 2015 roku na jej terenie ma być otwarta nowa siedziba Muzeum Śląskiego. Zachowało się wiele zabytkowych budynków z XIX i XX wieku, które zostaną adaptowane na potrzeby muzealne.
Osiedle Nikiszowiec powstało w latach 1908-1924 dla robotników kopalni "Giesche". Zaprojektowane zostało przez architektów Emila i Georga Zillmanów na zlecenie Towarzystwa Akcyjnego "Georg von Giesches Erben". Początkowo przewidywano budowę 9 kwartałów mieszkalnych dla około 1000 mieszkańców, z których zrealizowano jedynie 6. Osiedle jest unikatem na skalę europejską i jednocześnie jednym z najbardziej malowniczych zakątków Śląska. Docenili to filmowcy, którzy wielokrotnie wykorzystywali je jako plener filmowy. Cały kompleks został wpisany do rejestru zabytków oraz uznany został za Pomnik Historii rozporządzeniem prezydenta RP.
W centrum osiedla, przy głównym placu wznosi się kościół p.w. św. Anny wzniesiony w latach 1914-1927 w stylu neobarokowym.
Początki działalności górniczej na terenie obecnego szybu "Wilson" datowane są na 1826 rok. W 1833 roku pole górnicze zostało przejęte przez firmę "Giesche Erben". W 1925 roku przyjęto obecną nazwę na cześć prezydenta Stanów Zjednoczonych. Eksploatację zakończono w 1977 roku. Od 1998 roku funkcjonuje na jej terenie galeria sztuki "Szyb Wilson".
Gmach Sejmu Śląskiego wybudowany w latach 1925-1929. W tym okresie był największym budynkiem w Polsce (634 pomieszczenia, 1300 okien). W jego wnętrzu zachowała się sala sejmowa, która służyła jako wzór dla sali sejmu w Warszawie. Oprócz tego szereg reprezentacyjnych wnętrz takich jak: Sala Marmurowa, której dzisiejszy kształt jest efektem projektu Alberta Speera, sala Boazeryjna, Skarbiec. Z budynku prowadzą przejścia podziemne, a w jego wnętrzu działa do dzisiaj winda paciorkowa. Obecnie gmach jest siedzibą Urzędu Wojewódzkiego. Na wprost głównego wejścia stoi pomnik Wojciecha Korfantego, a na wprost skrzydła bocznego - pomnik Józefa Piłsudskiego.
Kościół p.w. św. Michała Archanioła wybudowany w 1510 roku we wsi Syrynia. W XVII wieku powstała wolno stojąca wieża, a sama świątynia była rozbudowywana w XVIII i XIX wieku. W 1938 roku został rozebrany i przeniesiony w obecne miejsce na terenie katowickiego parku Kościuszki.
Wybudowana w 1937 roku 35-metrowa wieża spadochronowa jest jedynym tego typu obiektem w Polsce. Początkowo miała ponad 50 metrów wysokości, lecz została rozebrana podczas II wojny światowej i przetopiona przez Niemców. Odbudowana w latach 50-tych XX wieku jako miejsce pamięci narodowej na cześć bohaterskich harcerzy mających z jej szczytu ostrzeliwać wojska niemieckie wkraczające do Katowic w 1939 roku.
Zabudowania dawnej huty Uthemanna powstały w latach 1908-1912 i przestały istnieć po likwidacji zakładu w latach 90-tych XX wieku. Zachował się do dzisiaj budynek dyrekcji autorstwa Emila i Georga Zillmannów oraz wieża ciśnień.
Kościół p.w. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny wybudowany w latach 1866-1870 wg projektu Alexisa Langera. Zachowały się secesyjne witraże z lat 1936-1939. W pobliżu świątyni Kaplica Ogrójca z 1891 roku.
Kościół ewangelicko-augsburski p.w. Zmartwychwstania Pańskiego powstał w latach 1856-1858 i był rozbudowywany w latach 1899-1902. We wnętrzu min. polichromowany strop i ozdobione rzeźbami empory.
Kościół garnizonowy p.w. św. Kazimierza Królewicza wraz z domem parafialnym powstał w latach 1930-1933 wg projektu Leona Dietz d'Arma w stylu funkcjonalistycznym.
Kościół p.w. św. Piotra i Pawła wzniesiony w latach 1898-1902. We wnętrzu neogotyckie wyposażenie z tego samego okresu.
Gmach Urzędu Skarbowego powstał w latach 1930-1934 wg projektu Tadeusza Kozłowskiego i Stefana Bryły. Nazywany "drapaczem chmur" w swoim czasie był najwyższym budynkiem w Polsce.
Nieczynny obecnie dworzec kolejowy powstał w latach 1859-1860 i był rozbudowywany w latach 1905-1906.
Neogotycki gmach dawnej Szkoły Rzemiosł Budowlanych powstał w latach 1901-1902 wg projektu Meyera. Obecnie mieści się w nim Akademia Muzyczna.
Po przyłączeniu Górnego Śląska do Polski Katowice stały się stolicą nowego województwa i wizytówką odrodzonego kraju w regionie. Potrzebne były siedziby urzędów i budynki mieszkalne dla prężnie rozwijającego się miasta. Zbudowano nowoczesne wille, monumentalne gmachy użyteczności publicznej, luksusowe kamienice z charakterystycznymi ogrodami zimowymi i budynki z mieszkaniami dla urzędników. Powstał w tym okresie zespół modernistycznych budowli - jeden z najcenniejszych w kraju.
Zespół klasztorny Franciszkanów powstał w latach 1905-1907. Składa się z neoromańskiego kościoła p.w. Ludwika Króla i Wniebowzięcia NMP oraz zabudowań klasztornych zbudowanych w latach 1904-1908.
Cmentarz żydowski otwarty w 1869 roku.Zachowało się ok. 1400 macew, głównie z XIX wieku oraz zdewastowany dom przedpogrzebowy.
Dawna Walcownia Cynku w Szopienicach powstała w latach 1903-1904 dla firmy Giesche. Budynek zachował się do dzisiaj w niemal niezmienionym stanie wraz z wyposażeniem. Planowane jest utworzenie w jego murach Muzeum Hutnictwa Cynku.
Pierwsza na Górnym Śląsku fabryka porcelany powstała w 1922 roku. W 1923 roku przejęta prze koncern "Giesche". Zachował się zespół budynków przemysłowych wykorzystywanych w dalszym ciągu do produkcji oraz do celów kulturalnych.
W centrum osiedla, przy głównym placu wznosi się kościół p.w. św. Anny wzniesiony w latach 1914-1927 w stylu neobarokowym.
Początki działalności górniczej na terenie obecnego szybu "Wilson" datowane są na 1826 rok. W 1833 roku pole górnicze zostało przejęte przez firmę "Giesche Erben". W 1925 roku przyjęto obecną nazwę na cześć prezydenta Stanów Zjednoczonych. Eksploatację zakończono w 1977 roku. Od 1998 roku funkcjonuje na jej terenie galeria sztuki "Szyb Wilson".
Gmach Sejmu Śląskiego wybudowany w latach 1925-1929. W tym okresie był największym budynkiem w Polsce (634 pomieszczenia, 1300 okien). W jego wnętrzu zachowała się sala sejmowa, która służyła jako wzór dla sali sejmu w Warszawie. Oprócz tego szereg reprezentacyjnych wnętrz takich jak: Sala Marmurowa, której dzisiejszy kształt jest efektem projektu Alberta Speera, sala Boazeryjna, Skarbiec. Z budynku prowadzą przejścia podziemne, a w jego wnętrzu działa do dzisiaj winda paciorkowa. Obecnie gmach jest siedzibą Urzędu Wojewódzkiego. Na wprost głównego wejścia stoi pomnik Wojciecha Korfantego, a na wprost skrzydła bocznego - pomnik Józefa Piłsudskiego.
Kościół p.w. św. Michała Archanioła wybudowany w 1510 roku we wsi Syrynia. W XVII wieku powstała wolno stojąca wieża, a sama świątynia była rozbudowywana w XVIII i XIX wieku. W 1938 roku został rozebrany i przeniesiony w obecne miejsce na terenie katowickiego parku Kościuszki.
Wybudowana w 1937 roku 35-metrowa wieża spadochronowa jest jedynym tego typu obiektem w Polsce. Początkowo miała ponad 50 metrów wysokości, lecz została rozebrana podczas II wojny światowej i przetopiona przez Niemców. Odbudowana w latach 50-tych XX wieku jako miejsce pamięci narodowej na cześć bohaterskich harcerzy mających z jej szczytu ostrzeliwać wojska niemieckie wkraczające do Katowic w 1939 roku.
Zabudowania dawnej huty Uthemanna powstały w latach 1908-1912 i przestały istnieć po likwidacji zakładu w latach 90-tych XX wieku. Zachował się do dzisiaj budynek dyrekcji autorstwa Emila i Georga Zillmannów oraz wieża ciśnień.
Kościół p.w. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny wybudowany w latach 1866-1870 wg projektu Alexisa Langera. Zachowały się secesyjne witraże z lat 1936-1939. W pobliżu świątyni Kaplica Ogrójca z 1891 roku.
Kościół ewangelicko-augsburski p.w. Zmartwychwstania Pańskiego powstał w latach 1856-1858 i był rozbudowywany w latach 1899-1902. We wnętrzu min. polichromowany strop i ozdobione rzeźbami empory.
Kościół garnizonowy p.w. św. Kazimierza Królewicza wraz z domem parafialnym powstał w latach 1930-1933 wg projektu Leona Dietz d'Arma w stylu funkcjonalistycznym.
Kościół p.w. św. Piotra i Pawła wzniesiony w latach 1898-1902. We wnętrzu neogotyckie wyposażenie z tego samego okresu.
Gmach Urzędu Skarbowego powstał w latach 1930-1934 wg projektu Tadeusza Kozłowskiego i Stefana Bryły. Nazywany "drapaczem chmur" w swoim czasie był najwyższym budynkiem w Polsce.
Nieczynny obecnie dworzec kolejowy powstał w latach 1859-1860 i był rozbudowywany w latach 1905-1906.
Neogotycki gmach dawnej Szkoły Rzemiosł Budowlanych powstał w latach 1901-1902 wg projektu Meyera. Obecnie mieści się w nim Akademia Muzyczna.
Po przyłączeniu Górnego Śląska do Polski Katowice stały się stolicą nowego województwa i wizytówką odrodzonego kraju w regionie. Potrzebne były siedziby urzędów i budynki mieszkalne dla prężnie rozwijającego się miasta. Zbudowano nowoczesne wille, monumentalne gmachy użyteczności publicznej, luksusowe kamienice z charakterystycznymi ogrodami zimowymi i budynki z mieszkaniami dla urzędników. Powstał w tym okresie zespół modernistycznych budowli - jeden z najcenniejszych w kraju.
Zespół klasztorny Franciszkanów powstał w latach 1905-1907. Składa się z neoromańskiego kościoła p.w. Ludwika Króla i Wniebowzięcia NMP oraz zabudowań klasztornych zbudowanych w latach 1904-1908.
Cmentarz żydowski otwarty w 1869 roku.Zachowało się ok. 1400 macew, głównie z XIX wieku oraz zdewastowany dom przedpogrzebowy.
Dawna Walcownia Cynku w Szopienicach powstała w latach 1903-1904 dla firmy Giesche. Budynek zachował się do dzisiaj w niemal niezmienionym stanie wraz z wyposażeniem. Planowane jest utworzenie w jego murach Muzeum Hutnictwa Cynku.
Pierwsza na Górnym Śląsku fabryka porcelany powstała w 1922 roku. W 1923 roku przejęta prze koncern "Giesche". Zachował się zespół budynków przemysłowych wykorzystywanych w dalszym ciągu do produkcji oraz do celów kulturalnych.
